De haken en ogen van de NOW

For the English version, click here!

In Nederland zijn we al bijna twee jaar bezig met de gevolgen van de corona pandemie. Na talloze corona maatregelen en steunpakketten zijn we inmiddels aangekomen bij de zesde NOW regeling. Wat houdt de NOW regeling eigenlijk in, en welke haken en ogen zijn we ondertussen al tegengekomen? In dit artikel lees je er meer over! 

NOW in het kort

NOW staat voor Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid. De tijdelijke subsidieregeling is in het leven geroepen om ondernemingen die getroffen worden door de corona crisis te ondersteunen. Ondernemingen die een omzetverlies van 20% of meer verwachten, kunnen tot 90% van hun loonkosten vergoed krijgen. De aanvraag en uitkering van de NOW loopt via het UWV. Op basis van hun gegevens wordt het voorschot en de definitieve subsidie vastgesteld. Het voorschot bestaat uit 80% van de verwachte definitieve subsidie. Ondernemers mogen dit bedrag alleen gebruiken voor de doorbetaling van hun werknemers. Verder moeten de werknemers, zowel met een vast én flexibel contract, volledig doorbetaald worden en mag er geen ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen worden aangevraagd bij het UWV. Als een onderneming niet aan bovengenoemde of andere voorwaarden voldoet, kan het UWV de subsidie terugvorderen. Goed om te weten is dat de NOW eigenlijk een oude regeling vervangt, namelijk de “werktijdverkorting”. Dit betekent dat ondernemingen die een omzetverlies lijden door een oorzaak ongerelateerd aan de corona crisis ook gebruik kunnen maken van de NOW.

Naast de NOW riep de overheid verschillende andere regelingen in het leven om ondernemers  te steunen tijdens de corona crisis. Een van de regelingen die nog steeds loopt is de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Hiermee kunnen ondernemers met een omzetverlies van 30% of meer subsidie ontvangen voor vaste bedrijfslasten. In het vierde kwartaal van 2021 werd de grens voor TVL eenmalig verlaagd naar 20% omzetverlies. Voor zzp’ers bestond de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers (TOZO), die uitgevoerd werd door gemeenten. Tot ongenoegen van zzp’ers werd de TOZO eind 2021 stopgezet en werden ze verwezen naar de bijstand (Besluit bijstandverlening zelfstandigen). 

Accountants

Om fraude met de NOW subsidie te voorkomen moeten ondernemers bij grote subsidiebedragen een verklaring overleggen die de onderliggende omzetdaling bevestigt. Vanaf NOW3 zijn de grensbedragen als volgt:  er wordt een verklaring van een derde verwacht bij een voorschot of definitieve subsidie van €40.000 en een accountantsverklaring vanaf €125.000. Een verklaring van derde mag afgegeven worden door verschillende partijen, zoals een boekhouder of  belastingadviseur. Het soort accountantsverklaring (bijvoorbeeld met beperkte of redelijke mate van zekerheid) is afhankelijk van het subsidiebedrag en of de onderneming controleplichtig is voor de jaarrekening. 

“Afgelopen december schatte PwC partner Arjan Brouwer dat 10% van de NOW controles niet voor deze deadline afgerond kan worden.”

Voor accountants zorgt de NOW dus voor extra werkzaamheden, maar er wordt getwijfeld over de haalbaarheid hiervan. Om de situatie te schetsen: in het voorjaar van 2020 werden de eerste NOW voorschotten uitgekeerd. Na uitstel is de deadline voor de accountantsverklaring 6 februari 2022. Afgelopen december schatte PwC partner Arjan Brouwer dat 10% van de NOW controles niet voor deze deadline afgerond kan worden [1]. Een financiële strop dreigt voor de betrokken ondernemingen, want zonder accountantsverklaring zal het NOW subsidiebedrag terugbetaald moeten worden. Aangezien dit slechts de eerste ronde van de NOW betreft, is er nog een lange weg te gaan. De NBA pleit dan ook voor een NOW controle op jaarbasis, om het werk en de kosten te verminderen [1]. 

Kritiek op groot ontvangers

Naast kritiek op de uitvoerbaarheid van de NOW regelingen, lagen ook verschillende grootontvangers van de NOW onder vuur. Een kenmerk van de NOW regelingen is dat de bedrijfsnaam, vestigingsplaats en het voorschotbedrag van de NOW aanvragers openbaar gemaakt worden op de website van UWV. Na de publicatie van deze registers werden er vraagtekens gezet bij het dividend- en bonusbeleid van enkele moederbedrijven. Sinds NOW2 is er een verbod op het uitkeren van dividend, uitbetalen van bonussen en het inkopen van eigen aandelen voor NOW-ontvangers. Dit verbod geldt echter niet voor buitenlandse moederbedrijven van dochterondernemingen die Nederlandse staatssteun ontvangen. Uit onderzoek van de NOS bleek dat verschillende buitenlandse moederbedrijven van Nederlandse staatssteun ontvangers inderdaad forse dividenduitkeringen deden. Dit roept de vraag op of zulke concerns de staatssteun wel echt nodig hebben. Het zou onder andere gaan om de moederbedrijven van uitzendbureau Adecco, vrachtwagenbouwer DAF Trucks en IT-bedrijf Atos [2].

Ook Booking.com ging door het stof. Het bedrijf ontving in de eerste ronde van de NOW €65 miljoen van de Nederlandse overheid. Echter, moederbedrijf Booking Holdings bleek nog zo’n $12 miljard in kas te hebben en kondigde in de zomer van 2020 ontslagen aan, waaronder in Nederland. Toen de aandeelhouders in 2021 €28 miljoen aan personeelsbonussen goedkeurden voor Booking.com, bleek dit maatschappelijk de druppel. Na forse kritiek liet Booking.com weten dat ze de ontvangen NOW willen terugbetalen [2,3]. In tegenstelling tot Booking.com besloot beddenfabrikant Auping uit eigen initiatief de staatssteun terug te betalen. Auping zag in 2020 haar brutowinst met 50% stijgen ten opzichte van 2019, met een omzetgroei van 15%. Desondanks bleef het bedrijf recht hebben op het subsidiebedrag van €1,2 miljoen uit de eerste NOW ronde vanwege tegenvallende resultaten in die periode [4]. Dit doet zich opnieuw afvragen of een NOW regeling op jaarbasis niet geschikter zou zijn.

Al met al kent de NOW de nodige haken en ogen. Met zes regelingen in omloop, zullen er wellicht meer volgen.