Technologische ontwikkelingen: Een kans of een gevaar voor de accountant?

23 augustus, 2017 auteur: Femke de Boer

“Technologische ontwikkelingen zullen de traditionele accountant overbodig maken.” Men zou stug blijven vasthouden aan zijn denken en weigeren te accepteren dat er veel aan het veranderen is. De veranderingen op technologisch gebied zijn echter niet te ontkennen.

Automatisering en robotisering worden steeds vaker en op grotere schaal geïmplementeerd in het bedrijfsleven. Big data en blockchain zijn voorbeelden van disruptieve technologieën die relevant zijn voor de accountancy. Deze ontwikkelingen staan nog in de kinderschoenen, maar zullen waarschijnlijk een snelle groei doormaken en steeds belangrijker en onmisbaar worden.

Revolutie van het digitale tijdperk

De ontwikkelingen die de maatschappij doormaakt op het gebied van technologie zorgen voor een transformatie in de manier waarop men communiceert, gebruik maakt van producten en diensten verleent en verkrijgt. Big data is zowel het verzamelen als opslaan van ongestructureerde gegevens op grote schaal. Het wordt vooral gebruikt wanneer de hoeveelheid data te groot is om onderhouden te worden in reguliere databases. Het biedt voor bedrijven een grote toegankelijkheid tot informatie die omgezet kan worden in meerwaarde. Blockchain, oorspronkelijk de datastructuur achter Bitcoin, is een vrijwel niet te kraken overdracht van data en digitaal geld. Veel grote bedrijven ontwikkelen zich al als het aankomt op digitalisering. Zo focussen kantoren als Ernst & Young en Deloitte zich naast hun hoofdtaken ook op het informeren over kansen en gevaren op gebied van technologie.

Het einde voor het accountantsberoep?

Het gebruik van automatisering, robotisering en data analyse is kostenefficiënter en leidt tot meer effectiviteit. Het is daarom niet onbegrijpelijk dat deze bedrijfsprocessen terrein winnen binnen financiële functies, waar ook die van de accountant. Administratie bijhouden wordt veelal automatisch gedaan en de jaarrekening kan samengesteld worden met één druk op de knop. Kerntaken van de accountant kunnen vervangen worden; de rol van de traditionele accountant dringt steeds verder naar de achtergrond. En wat betreft het controleren van de boekhouding? De controleplicht van grote bedrijven en maatschappelijk belangrijke organisaties zorgt ervoor dat dit wel een taak blijft die toekomt aan de accountant zelf. Echter zal het ook niet lang meer duren voordat de voortgaande automatisering dit over kan nemen. Wat rest is het bekijken of deze controle goed volbracht is. De verwachting is dat zelfs deze taak overgenomen kan worden door computers. De kans bestaat dat computers intelligenter worden dan mensen, waardoor menselijke tussenkomt overbodig raakt. Het accountantsberoep lijkt verloren te gaan in de groei van technologie.

Transformatie

Een uitzichtloze toekomst? Niet noodzakelijk. Het moge duidelijk zijn dat op termijn de traditionele accountant niet meer traditioneel kan blijven. Desalniettemin zou innovatie geen innovatie zijn als dit geen kansen met zich meebrengt. Ondanks dat de kerntaken van de accountant overgenomen zullen worden door computers, betekent dat niet per se het einde voor de accountantsberoep. Het betekent slechts dat het beroep getransformeerd moet worden. Bedrijven kunnen gebruik maken van big data door het in te zetten voor controles, fraudedetectie en benchmarking; het vergelijken van prestaties van klanten. Met data-analyses kunnen accountantskantoren hun advies ondersteunen en beter inzicht krijgen. Verder kunnen er plannen en modellen ontwikkeld worden voor de organisatie om zo de relatie met externe partijen te verbeteren. Er zal dus hoogstwaarschijnlijk een verschuiving plaatsvinden van traditionele accountant naar adviseur of analist, uiteraard samengaand met de rol als vertrouwenspersoon van het bedrijfsleven.

Vijandige overname?

De komst van nieuwe technologieën kan ook hand in hand gaan met het accountantsberoep. Het steeds veiliger worden van dataoverdracht en het uitvoeren van transacties door blockchain is iets positiefs. Grensoverschrijdende transacties kunnen worden versneld en vereenvoudigd. Dit vergemakkelijkt het zaken doen met klanten wereldwijd en eveneens worden de kosten verlaagd. Ook het controleproces kan nauwkeuriger worden uitgevoerd. Verder levert het veel meer informatie op die gebruikt kan worden voor de eigen bedrijfsvoering of verkocht kan worden aan externe partijen. De accountant kan zich dan focussen op de aspecten die nog niet geautomatiseerd zijn. Er is vooralsnog geen sprake van een volledige en vijandige overname door computers. Ondanks dat automatisering veel over zal nemen, kan niet alles worden uitgevoerd door computers en robots. Hetgeen waar de mens goed in is en beter kan dan computers is menselijk zijn. Soft skills zijn nog altijd van belang wat betreft klantrelaties. Accountants moeten goed kunnen communiceren en focussen op creatief denken en leiderschap. Inzicht in cijfers is vervangbaar door computers, inlevingsvermogen niet.

Tot slot

De maatschappij groeit en verandert. Tot in hoeverre de accountant gedupeerd wordt van deze ontwikkelingen heeft hij grotendeels in eigen hand. Blijven ontkennen is geen optie meer. Aanpassing is onvermijdelijk, maar men moet er wel voor zorgen dat deze aanpassingen duidelijk en goed gepositioneerd zijn. Het moet duidelijk zijn voor de klant wat de toegevoegde waarde is van data-gedreven advies. Om niet benadeeld te worden door disruptieve technologieën is het van belang om accountants te trainen op het gebied van IT of innovatieteams samen te stellen die verandering in gang kunnen zetten. Verandering is beangstigend, maar ontwikkeling moet omarmd worden om zo niet achter te komen liggen op concurrenten.