Interview met Bert Groenewegen – CFO bij de Nederlandse Spoorwegen (NS)

For the English version, click here

In 2013 werd Bert Groenewegen uitgeroepen tot CFO van het jaar dankzij zijn aanzienlijke bijdrage aan de beursgang van Ziggo. Voor Groenewegen was het destijds geen onbekend terrein om een bedrijf naar de beurs te leiden. Op het moment bekleedt Groenewegen de functie als CFO bij de Nederlandse Spoorwegen. In dit interview vertelt hij meer over zijn carrière, wat er komt kijken bij een beursgang en de impact van COVID-19 op de bedrijfsvoering van de NS.

Kunt u wat vertellen over uw carrière?

In 1982 ben ik begonnen met studeren aan de huidige Tilburg University. Het eerste jaar bestond uit het behalen van je propedeuse, in mijn geval in de richting Algemene Economie. De functie van de propedeuse was toentertijd om jezelf te oriënteren. Na het behalen van je propedeuse, ging je je doctoraal volgen, waar nominaal vier jaar voor stond. Mijn doctoraal bestond uit de studie Bedrijfseconomie. Tijdens mijn studie heb ik een jaar stage gelopen bij de ABN AMRO in Amerika (New York en Chicago), wat een leerzame ervaring is geweest. Uiteindelijk ben ik afgestudeerd in de master Bestuurlijke Informatiekunde. Gedurende mijn carrière heb ik achtereenvolgens gewerkt voor Exact Software (verkoop en ontwikkeling), Sokkia Europe (verschillende functies), Exact Software (CFO), General Atlantic Partners (verschillende functies), PCM Uitgevers (CFO/CEO), Ziggo (CFO) en op het moment bekleed ik de functie van CFO bij de Nederlandse Spoorwegen (NS).

U heeft zowel Exact Software als Ziggo naar de beurs gebracht. Wat komt er allemaal om de hoek kijken bij een beursgang?

Bij de voorbereiding moet je ervoor zorgen dat het bedrijf er klaar voor is. Dit houdt in dat de gehele administratieve organisatie, processen en IT-omgeving, die ertoe leiden dat je tijdig en betrouwbaar kunt rapporteren, 100% moeten kloppen. Daarnaast is het van belang dat elke afdeling intern eraan gewend is om te plannen, prognoses te maken en te rapporteren. Hierbij moeten de cijfers zowel kwantitatief als kwalitatief op orde zijn.

Als de beursgang dichterbij komt, is het van belang dat er een duidelijk plan klaar ligt. Dit plan moet je met het gehele team uitvoeren en realiseren. Ik ben van mening dat je binnen een bedrijf een discipline teweeg moet brengen om ervoor te zorgen dat wat je belooft ook gerealiseerd wordt. Het is daarom verplicht om als beursgenoteerd bedrijf een Raad van Commissarissen te hebben, die toezicht houdt op het bestuur van de onderneming in het belang van de diverse stakeholders. 

Als laatste moet je ervoor zorgen dat de verdeling van alle verantwoordelijkheden voor iedereen helder is, want in mijn ogen is een goede voorbereiding essentieel. Daarom zorg ik, samen met mijn team, ervoor dat één jaar voor de beursgang alle voorbereidingen zijn afgerond en wij kunnen wennen aan de veranderde omgeving. Een jaartje ‘droogzwemmen’. Tot slot doe je een beursgang nooit in je eentje, maar als één team. 

Kunt u uw takenpakket als CFO van de NS omschrijven?

Allereerst is mijn portefeuille groter dan alleen de taak als CFO. Zo draag ik ook de verantwoordelijkheid voor de buitenlandse activiteiten (Engeland en Duitsland), IT, nieuw materieel en nog meer zaken. Kortom, ik heb een vrij brede portefeuille. Bij de NS is sprake van een collegiaal bestuursmodel, wat betekent dat je gezamenlijk verantwoordelijk bent. Bij zo’n bestuursmodel moet je veel zaken onderling goed afstemmen, om zo de gezamenlijke verantwoordelijkheid ook waar te kunnen maken. Verder is de NS een deelneming van de Nederlandse staat, en bekleedt daarmee een belangrijke functie in ons land met een breed stakeholderveld. Een greep uit deze stakeholders zijn: de politiek, het parlement, de opdrachtgever (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat), gemeenten, provincies, de media en uiteraard vooral de reiziger.

“Om deze achteruitgang in cijfers uit te drukken: in maart na de persconferentie van Rutte is het aantal reizigers van 100% teruggevallen naar 10%.”

Wat is de kortetermijnvisie van de NS in verband met COVID-19?

Vóór de uitbraak van COVID-19 was de kortetermijnvisie om de groei die wij voorzagen te faciliteren. Door de hectiek van afgelopen maanden voorzien wij de komende jaren een trendbreuk. Door het advies van de regering om alleen te reizen als het van noodzakelijk belang is, is er een enorme achteruitgang in het aantal reizigers. Om deze achteruitgang in cijfers uit te drukken: in maart na de persconferentie van Rutte is het aantal reizigers van 100% teruggevallen naar 10%. Op dit moment trekt het aantal reizigers weer aan. Naast COVID-19 zijn er nog andere bijbehorende oorzaken die zorgen voor minder reizigers, namelijk het krimpen van de economie, het “nieuwe” thuiswerken en alternatief vervoer zoals e-bikes. 

Komende jaren zullen we dus rekening moeten houden met minder reizigers en zal er bezuinigd moeten worden, namelijk 1,4 miljard euro. Er zullen bovendien 2.300 banen op de schop gaan. Deze aanpassing willen wij voornamelijk faciliteren met een natuurlijk verloop. Zo hebben wij veel oudere werknemers die de komende jaren met pensioen zullen gaan. Daarnaast zal de organisatie anders worden ingericht, met als doel om te zorgen dat het treinkaartje betaalbaar blijft, zodat reizigers niet de dupe worden van de lagere reizigersprognose. 

Wat is de langetermijnvisie van de NS?

Wat betreft de lange termijn blijft de visie van de NS wel overeind staan, wat betekent dat het vervoer van de reiziger zo barrièreloos mogelijk gemaakt zal worden. Dit houdt in dat er geïnvesteerd moet worden in informatievoorziening, zodat de reiziger geen hinder zal ondervinden aan trajecten die niet op elkaar aansluiten of trajecten die uitvallen. Het beschikbaar stellen van aansluitend vervoer vanaf station naar bestemming of huis is daar onderdeel van. Er moet dus een duidelijk platform zijn waarbij er samengewerkt wordt met andere vervoerders, zodat het voor de reiziger altijd overzichtelijk blijft hoe de reis voortgezet kan worden. Om dit te realiseren biedt de NS al treinen en fietsen aan, maar daarnaast kijken wij naar andere mogelijke vervoersmiddelen om de gehele reis zo comfortabel mogelijk te maken. 

Kent de NS concurrentie? 

De NS verzorgt het treinvervoer voor 80-85% van Nederland. Als je kijkt naar Limburg, Overijssel en Groningen zie je ook andere treinvervoerders zoals Arriva, Keolis en Qbuzz. Deze partijen zijn vooral actief op de regionale lijnen, waarbij je minder interferentie hebt met het hoofdverkeer op het hoofdrailnet. Bij deze regionale lijnen is de afstemming met het andere lokale vervoer in de regio ook erg belangrijk. In Nederland kennen wij dus eigenlijk geen concurrentie op het spoor, maar concurrentie in bepaalde gebieden waarvoor concessies worden uitgegeven. Na een bepaalde periode mag je een bod uitbrengen op trajecten en het beste bod mag dan voor tien á vijftien jaar het treinvervoer op dat traject verzorgen. 

Wij hebben onze huidige trajecten door middel van een onderhandse concessie tot 2024 gegund gekregen van de Nederlandse staat. Sinds juni jl. is duidelijk geworden dat de NS deze onderhandse concessie weer zal ontvangen voor de periode ná 2024, waar alleen wel Europese voorwaarden voor gelden, bestaande uit een tienjarenplan gericht op verbeteringen voor de reiziger.

“Tijdens het werken word je wijzer. Je stoot je neus, maakt fouten en doet vooral ook de nodige ervaring op.”

 Wat is het belangrijkste dat u hebt opgestoken tijdens het studeren en tijdens het werken?

Tijdens het studeren neem je een basis mee, word je uitgedaagd om te denken en om problemen op te lossen. Daarnaast moet je tijdens je studie sociale contacten leggen, en word je blootgesteld aan vele factoren, waar je dan ook zoveel mogelijk gebruik van moet maken.
Tijdens het werken word je wijzer. Je stoot je neus, maakt fouten en doet vooral ook de nodige ervaring op. Daarnaast komen er zaken voorbij waarbij je moet kiezen om er wel of niet op in te gaan. Dit kan wel eens fout uitpakken, maar probeer hier dan juist lering uit te trekken. 

Heeft u nog een gouden tip voor studenten?

In je leven zullen er zich momenten voordoen waarbij er keuzes gemaakt moeten worden. Je moet op deze momenten niet te lang nadenken, want dan worden ze door andere mensen ingevuld. Een snelle beslissing is vaak beter dan lang wachten en uiteindelijk niet beslissen. Dus als je een beetje van dynamiek houdt, is het goed om knopen door te hakken, zolang je maar weer bijstuurt als je merkt dat het toch niet de juiste beslissing was. Grijp de kansen die zich voordoen, want daar leer je van. Kies daarnaast ook een omgeving waar je blootgesteld wordt aan verschillende factoren en kies niet altijd de veilige route, om zo je ontwikkelingsproces te versnellen.