Interview Jolanda Lamse-Minderhoud

Van het Goese Lyceum tot Raad van Bestuur PwC, kunt u iets over uzelf vertellen?

Ik ben iemand die werkt vanuit passie, met een groot verantwoordelijkheidsgevoel wil ik zaken graag goed doen en geef niet snel op. Ik ben begonnen aan het Goese Lyceum en heb vervolgens de studie Bedrijfseconomie gevolgd. Hieropvolgend ben ik bij PwC in Bergen op Zoom gestart en heb ik tijdens deze periode bij NIVRA/Nyenrode mijn RA-titel behaald. Ik ben begonnen bij PwC met het idee dat ik binnen deze organisatie veel kan leren, maar met de verwachting binnen 3-5 jaar iets anders te gaan doen. Daarnaast ben ik iemand die uitdagingen en ontwikkeling zoekt en mijzelf graag continue verbeter. Na enkele jaren PwC kwamen er diverse nieuwe interne uitdagingen voorbij, en met tevens een variërend klantenpakket heeft dat ervoor gezorgd dat ik nog steeds werkzaam ben binnen PwC. De reden waarom het vak mij continue heeft geboeid is de combinatie tussen cijfers en mensen. In 2006 ben ik partner geworden onder de premisse “ik moet het leuk blijven vinden, en het moet passievol zijn”. Dit heeft geleid tot mijn huidige positie als Head of Human Capital binnen de Nederlandse raad van bestuur maar ook binnen die van PwC Europe en EMEA.

Hoe is de combinatie werken en leren u bevallen?

In mijn tijd was de opzet werken-leren hetzelfde als het nu is, namelijk 4 dagen werken en 1 dag studeren. Ik ben iemand die het leuk vind om studie gerelateerde zaken direct in de praktijk te brengen. PwC heeft mij de mogelijkheid geboden om op de 5^e werkdag van de week te studeren voor mijn RA op Nyenrode en dit is mij enorm goed bevallen. De kennis die ik op vrijdag opdeed, kon ik vaak maandag al in de praktijk brengen. Het werken-leren is een pittige combinatie, omdat de leerstof bijgehouden moet worden, en je daarnaast 4 dagen werkt in de praktijk. Hierbij is het belangrijk dat je volhardend bent en keuzes durft te maken. Uiteindelijk is dit voor mij een uitstekende combinatie geweest.

Hoe ziet de werkweek van Jolanda Lamse-Minderhoud eruit?

Toen ik net begon bij PwC werkte ik maandag tot en met donderdag bij een klant. Dit was redelijk te overzien, mede door de wisselende teams. Af en toe begon je ’s morgens op kantoor, maar over het algemeen zat je enkele weken bij dezelfde klant. Als ik nu naar mijn agenda kijk, dan is dit veel afwisselender. Van belang is dat ik erg snel moet kunnen omschakelen; verbinden is het sleutelwoord gedurende mijn werkweek. Afgelopen maandag begon ik met de Raad van Bestuur vergadering in Amsterdam, gevolgd door een aantal overleggen. Dinsdag heb ik contact gehad met internationale collega’s, een enkele keer moet ik per vliegtuig ook naar hen toe, maar we proberen steeds meer de technologie hiervoor te gebruiken. Mijn rol is in de loop der jaren veranderd van uitvoerend naar strategisch, ofwel de “lijnen uitzetten”.

Wat is de voornaamste reden dat u niet heeft gekozen voor een overstap naar het bedrijfsleven?

Het mooie van dit vak vind ik het feit dat je bij heel veel organisaties een kijkje in de keuken mag nemen. De maatschappij kijkt ook naar de rol van de accountant en de waarde van de accountantsverklaring, dus je bent tevens maatschappelijk verantwoord bezig. De reden dat ik bij PwC gebleven ben, is dat ik mijzelf continue heb kunnen door ontwikkelen en er een goede fit met de bedrijfscultuur is. Het mooie aan PwC vind ik ons doel: “build trust in society and solve important problems”. Naast het vak zelf ben je ook bezig met het leveren van een maatschappelijke bijdrage, wat voor mij persoonlijk heel belangrijk is.

Kunt u een of twee dingen noemen die u tijdens uw carrière heeft geleerd?

Voor mij als persoon: Geef niet te snel op, ook als je weerstand voelt of het mis lijkt te gaan moet je volhouden. Hierna krijg je vaak de waardering, hetzij van klanten hetzij van collega’s, dus bijt door de zure appel heen! Intern geldt dit ook, bij grote veranderingen zullen er altijd personen zijn die dit als moeilijk ervaren, dus volhardend zijn is van belang.
Het tweede wat ik geleerd heb is de benadering vanuit de andere kant, het ‘omdenken’. In feite betekent dit “waarom zou ik dit wel willen?” of “waarom kan het wel lukken?”. Als je op deze manier denkt blijkt er ineens zoveel meer mogelijk te zijn. Daarnaast is het van belang gewoon te proberen en niet bang zijn om te vallen, want van stilzitten wordt niemand beter.

Het accountantsvak is enorm veranderd, hoe heeft u deze ontwikkeling ervaren? En wat is volgens u de voornaamste ontwikkeling / verandering?

De voornaamste beweging van de laatste jaren is het vergrootglas op de accountant vanuit de maatschappij, maar ook wel in combinatie met aannames die de maatschappij heeft gedaan over dingen die niet zouden passen. Ik denk dat het vak technischer is geworden, dat het nu meer gefocust is op goede documentatie. Tegenwoordig moet je goed documenteren met wie je zaken hebt afgestemd, waarom je een bepaalde keuze hebt gemaakt, waarom je denkt dat iets de beste keuze is, wat de pro’s en con’s van iets kunnen zijn en dat uiteindelijk ook expliciet in het dossier vermelden. Ik denk dat de waarde van de accountant juist door de aandacht van het publiek groter is geworden, want iedereen ziet in dat de accountant een rol speelt en dat zijn accountantsverklaring ook een betekenis heeft.

Is het vak nog wel aantrekkelijk voor studenten?

We moeten wennen aan de nieuwe werkelijkheid waarin je vanzelf eigenlijk je gedachtenproces structureert en dan documenteert. Dat je goed de risicoafwegingen in het dossier vastlegt en dat we nog even moeten transformeren naar de consequenties van nieuwe zaken zoals Big Data. Daar zijn we mee aan het experimenteren. De buitenwereld heeft nog niet echt een antwoord, want de traditionele manier van auditen was anders. Hoe ga je die transformatie inzetten? Ik denk dat als we alle veranderingen goed op orde hebben het vak nog steeds erg interessant is, want je bent maatschappelijk relevant, je mag nog steeds een kijkje in de keuken nemen, je ziet alle controlesystemen bij klanten en je bent heel goed geworden in je denkproces te structureren en te documenteren. Naast deze zaken werk je steeds met erg leuke mensen. Persoonlijk denk ik dat we over de angst heen moeten komen dat accountants niet goed of niet leuk zijn. De pers zal zich altijd wat negatiever opstellen, maar ik ben zelf van mening dat het nog steeds een heel aantrekkelijk beroep is én kan zijn.

Als u kijkt naar Human Capital, wat is op dat gebied de grootste verandering in de laatste jaren?

De grote verandering waar wij nu intern mee bezig zijn is om nog meer toe te werken naar een “value driven organisatie”, om te voldoen aan onze purpose. Dit betekent dat je kijkt naar de waarde van de mensen, je eigen waarde in de organisatie definieert en alles daarop laat aansluiten. Daar vallen ook zaken onder als: omgaan met coaching for development en dat nog nadrukkelijker intern neerzetten, maar ook flexibiliteit. Mij wordt altijd verteld dat de jonge generatie geen contract voor het leven afsluit, maar vooral kijken naar ‘kan ik waarde toevoegen?’, ‘what’s in it for me?’, en meer op projectbasis een relatie met de werkgever een relatie bouwt. PwC is op zoek naar hoe je dat passend kan maken zodanig dat je wel zorgt voor de leerontwikkeling, maar ook voor de vaktechnische ontwikkeling. Toen ik begon werd exact verteld wat je moest doen, wanneer je het moest doen en tot hoe laat je het moest doen. Tegenwoordig hebben onze mensen veel meer vrijheid en worden zij geholpen om hun pad uit te stippelen en verder te komen. Waar je op in moet spelen is: “hoe zorg je ervoor dat iedereen voldoende gezond blijft, weerbaar is, afstand kan nemen en dus ook langdurig de goede dingen doet?”. Die gezondheid, de focus daarop en de manier waarop je omgaat met alle technologische hulpmiddelen waardoor je 24/7 online kan zijn, is ook een proces waar we de laatste jaren echt een stap in hebben gezet. Vroeger ging je vrijdag naar huis en maandag kwam je terug. Nu moet je mensen uitleggen dat het prima is om even niet naar werk gerelateerde zaken te kijken in het weekend en de rust te vinden. Er is niks mis met hard werken, maar je moet af en toe terugschakelen.

Is het 24/7 bereikbaar zijn gekoppeld aan uw rol binnen PwC?

Ik vind dat als de organisatie mij wil bereiken, dat moet kunnen. Het weerhoudt mij er niet van als ik een weekend weg ben om gewoon te denken: “ik laat het voor hoe het is”. Want als de boel ontploft, weten ze mij wel telefonisch te bereiken. De mail is een medium waarin je kunt kijken wanneer je daar zelf ook aan toe bent. Ik denk dat het iets afhangt van de rol waarin je je bevindt. Op bestuurdersniveau moet je weten wanneer je wel of niet ergens naar moet kijken of reageren, maar men zal voor zichzelf een goede balans moeten vinden.

Hoe kijkt u aan tegen de scheiding tussen controle- en advieswerkzaamheden?

De accountant heeft een natuurlijke adviesfunctie, zowel in het verleden als op dit moment. Als je dingen signaleert bij een klant, dan moet je dat simpelweg melden. Dat hoort nog steeds bij het takenpakket.

Heeft deze scheiding de organisatie ook veranderd, de manier waarop bepaalde dingen worden aangepakt?

Binnen PwC werken wij vanuit industriegroepen samen, dit staat beter bekend als cross los. Dit betekent het samenwerken met verschillende specialismen en verschillende expertises. Bijvoorbeeld belastingadviseurs kunnen specialisme hebben in een bepaalde tak of in een eigen vakgebied of juist in een bepaalde industrie. De accountant moet daar nog steeds nauw mee kunnen samenwerken. Dus die kennis in huis hebben onder een dak blijft cruciaal voor een organisatie als PwC. Qua vormgeving naar buiten is het wellicht op een aantal terreinen strakker neergezet en veranderd, maar qua kennis en intern met elkaar samenwerken heb je elkaar nog steeds hard nodig.

Een onderdeel van het hervormingsplan is het afleggen van de beroepseed, wat vindt u hiervan?

Onlangs heb ik deze eed afgelegd. Ik vind het in die zin wel goed dat we een symbool hebben om te laten zien dat we serieus met ons vak bezig zijn. De buitenwereld kan weleens denken dat hier alleen maar mensen zitten die niet gefocust zijn op de kwaliteit en het goed doen van hun werk. Door het afleggen van die eed laat je zien dat we ons werk met volledige toewijding doen, we houden ons aan de standaarden en gaan voor kwaliteit. Ik heb altijd gevoeld dat kwaliteit in onze genen zit. Het zit in al onze processen en komt tevens terug in de investeringen die we doen in vaktechnische trainingen. De symbolische waarde naar de buitenwereld toe is in mijn ogen een goede stap, en een bevestiging van hetgeen we al deden.

Momenteel bent u lid van de raad van bestuur van PwC. Waar ziet u uzelf in de toekomst over een aantal jaren?

Ik weet dit niet zo goed, dit heeft ook wel te maken met hoe ik in elkaar zit. Ik heb nooit gedroomd dat ik op deze positie zou zitten. Ik heb misschien zelfs nooit echt die ambitie gehad, maar ik heb het altijd wel heel fijn gevonden dat er zo veel support en ruimte was om nieuwe kansen op te pakken en me daarin verder te ontwikkelen. Als ik nu 5 jaar in de toekomst kijk, denk ik dat ik nog steeds bij PwC werkzaam ben en dat ik nog zeker wel een inhoudelijk interessante rol heb, maar waar die zal zijn of hoe het er precies uit zal zien heb ik op dit moment geen idee van. Ik leef in het nu en zolang ik nog energie uit mijn werk haal zal ik hier zeker mee door blijven gaan, “ik ben een gelukkig mens”.