”Toen was geluk nog heel gewoon”

Willem Drees sr. is van 1948 tot 1958 premier van Nederland geweest. Hij heeft Nederland in moeilijke tijden aangestuurd. Martin van Tuijl schrijft in dit artikel over verschillende premiers die Nederland gekend hebben. Allen belangrijk voor de geschiedenis en voorbeelden voor huidige premiers, maar ook voor Martin van Tuijl persoonlijk.

Wie is de beste minister-president ooit van Nederland? Ruim vijf jaar geleden trad Mark Rutte aan. Op dat moment sprak hij de hoop uit om de prestatie van Pieter Cort van der Linden, premier van dit land tussen 1913 en 1918, te evenaren. Deze liberale minister-president heeft Nederland door de moeilijke jaren van de Eerste Wereldoorlog geleid. In 2002 organiseerde het ‘Historisch Nieuwsblad’ een verkiezing onder de leden van parlement, voor de beste en slechtste premier van de twintigste eeuw. De winnaar was Cort van der Linden, de laatste liberale premier voor Mark Rutte. De tweede plaats was voor Willem Drees senior (PvdA, sociaaldemocraten), de derde plaats voor Joop den Uyl (PvdA, sociaaldemocraten), terwijl Ruud Lubbers (CDA, christendemocraten) op de vierde plaats eindigde. Overigens werd Joop den Uyl ook gekozen als de slechtste premier van de vorige eeuw, terwijl Lubbers als vijfde eindigde op deze ranglijst. Persoonlijk heb ik heb veel te weinig kennis met betrekking tot de prestaties van Cort van der Linden, wat overigens ook geldt voor de andere premiers vóór 1945. Voor mij zijn Drees senior en Lubbers, in alfabetische volgorde, de beste premiers sinds de Tweede Wereldoorlog. Ook op het gebied van de Nederlandse politieke geschiedenis na 1945 ben ik geen deskundige. Wikipedia biedt echter altijd enige hulp.

Van een koude donkere winter naar een zonnige lente
Toen Ruud Lubbers (Rotterdam, 7 mei 1939) aantrad in de herfst van 1982 was de werkloosheid erg hoog, terwijl de overheidsuitgaven totaal uit de hand liepen. Bijna twaalf jaar later verliet hij het Torentje. Lubbers had zijn aftreden al enige tijd voor de verkiezingen van 1994 aangekondigd. Toen hij aftrad was de economische situatie in Nederland veranderd van een ‘koude donkere winter’ in een ‘zonnige lente’. Lubbers was een inspirerende premier die als een sterke magneet op het electoraat werkte. In 1986 won zijn christendemocratische partij negen zetels bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer, waardoor ze stegen van 45 zetels naar 54 zetels. Drie jaar later lukte het zijn partij om deze 54 zetels te behouden. Na de verkiezingen vormden de christendemocraten een coalitie met de sociaaldemocraten, na eerder zeven jaar met de liberalen (VVD) te hebben geregeerd. Lubbers liet dus zien dat hij in staat was niet alleen met een rechtse partij een coalitie te leiden, maar ook met een linkse partij. Willem Drees senior (Amsterdam, 5 juli 1886 – Den Haag, 14 mei 1988) heeft het land door de moeilijke jaren van het naoorlogse herstel geleid (1948 – 1958). Veel mensen hebben warme gevoelens over deze relatief rustige periode. Persoonlijk deel ik dit ‘Toen was geluk nog heel gewoon’ gevoel niet. Drees senior heeft Nederland echter behendig naar tijden van meer welvaart geleid. Zijn naam is bijvoorbeeld voor altijd verbonden met de AOW, de eerste en verplichte tranche van ons pensioensysteem. Zijn zoon, Willem Drees jr., een expert op gebied van overheidsfinanciën, richtte een nieuwe politieke partij op (DS’70). Hij was niet blij met de opkomst van Nieuw Links binnen de PvdA. Een jaar later vertrok zijn vader om dezelfde reden bij de sociaaldemocraten. Volgens bronnen zag Drees senior Nieuw Links als radicaal en waren ze niet prudent genoeg met de overheidsfinanciën, waardoor hij hun politieke ideeën als onrealistisch beschouwde.

Tilburg University
Mijn bewondering voor politici zoals Drees senior en Lubbers is erg groot. In feite vertoont mijn huidige positie in de universiteitspolitiek enige gelijkenis met het standpunt van Drees senior in 1971. Van 2008 tot 2012 heb ik een zetel in de Universiteitsraad bekleed, voor de Onafhankelijken, van 2009 tot 2012 zelfs al voorzitter van deze gerenommeerde fractie. Deze partij was sterk voorstander van het verruimen van de openingstijden van de campus van Tilburg University. Een tijd geleden rapporteerde Univers dat TiU International deze mening deelde. Daarnaast kwam het College van Bestuur met een gedegen voorstel betreffende deze kwestie. Deze twee heren verdienen hier veel lof voor. Zoals verwacht was de fractie AbvaKabo fel tegen dit voorstel. Ze beschuldigde TiU International er zelfs van dat ze hun potentiële kiezers wilden paaien. Tot mijn grote spijt waren de Onafhankelijken het met AbvaKabo eens. Mijn voormalige partij heeft ook te weinig initiatieven genomen om het gebruik van Engels in de U-Raad te bevorderen. Dit brengt mij in een vervelende situatie. Een optie is om mijn solidariteit met mijn opvolgers, die extreem hard hebben gewerkt, te continueren.  De verleiding om in de sporen van een groot man zoals Drees senior te treden is echter zeker niet verwaarloosbaar klein.