Het tweede deel van het interview met de voorzitter van de IASB, Hans Hoogervorst. In dit deel licht hij toe wat hij zoal meemaakt bij de IASB en hoe nieuwe regels worden geïmplementeerd.  Wat is uw grootste uitdaging geweest tijdens het implementeren van een nieuwe regel? De belangrijkste weerstand ondervinden we van het bedrijfsleven die hun cijfers zoveel mogelijk willen kneden, stabiliseren en niet te veel willen worden lastiggevallen door economische volatiliteit, welke helaas een feit van alle dag is. Er is veel druk om historische kosten te hanteren en zo min mogelijk marktwaardes. Daarnaast willen ze mogelijkheden om verliezen uit te smeren. We hebben zojuist een politieke strijd achter de rug om een nieuwe lease standaard te realiseren die ervoor zorgt dat verplichtingen die tot op heden buiten zicht waren op de balans te vermelden. Zo zijn er ook andere zaken geweest, de pensioenverplichting en de kosten van aandelenprogramma’s aan werknemers bijvoorbeeld. Allemaal enorme politieke strijden vanwege het feit dat het bedrijfsleven zich lastig aanpast. Kunt u iets vertellen over het proces tot het invoeren van nieuwe regels en standaarden en welke uitdagingen dit met zich mee brengt? Het is een heel proces. We beginnen met het schrijven van een onderzoeksrapport waarin we belangrijke zaken bespreken. Vervolgens wordt dit discussiepaper gepubliceerd en stellen we vragen aan omstanders. De markt heeft drie tot zes maanden om te antwoorden en hun opinie te geven. Dit wordt verwerkt en komt terug bij het bestuur, waarna beslissingen genomen kunnen worden. Dit kan jaren duren, we zijn bijvoorbeeld al meer dan tien jaar bezig met een verzekeringsstandaard. We zijn dicht bij de eindstreep, maar het is een politiek mijnenveld en technisch is het heel ingewikkelde accounting. Belanghebbenden willen tot de laatste fase invloed uitoefenen. Vervolgens, als de standaard klaar is, is het proces nog niet afgerond. Wij, als IASB, hebben geen mogelijkheid om een standaard verplicht op te leggen. Dit gebeurt in alle landen op een verschillende manier. In Europa gebeurt het via de politiek, waar wij als IASB geen invloed op hebben. Tot nu toe mogen we niet klagen. Vijftien jaar geleden begon IFRS en inmiddels hebben 116 landen de standaarden geaccepteerd en worden ze uitgevoerd. Dit is een enorme prestatie en winst voor de wereldeconomie. Wat vindt u van het onderzoek dat de AFM heeft gedaan naar de accountantskantoren? Toen ik voorzitter was, begon dat onderzoek net. Ik heb nog de eerste boetes uitgedeeld. Dit was een enorme schok voor de accountancy bedrijven. Inmiddels is er een forse verbeteringsslag bezig. Ik hoorde dat de AFM opnieuw boetes heeft opgelegd, maar het is een moeizaam proces. Het heeft ermee te maken dat bedrijven een commerciële band hebben met hun klanten wat kritisch onderzoek in de weg staat. Al ziet de buitenwereld natuurlijk niet wat de accountants allemaal voorkomen. De AFM had ook niet eerder kunnen ingrijpen, omdat zij deze bevoegdheid nog niet had. Deze is ontstaan na de grote schandalen in Amerika rond Enron. Wat vindt u van de ontwikkelingen in de accountancy wereld in het afgelopen decennium? De belangrijkste ontwikkeling van het laatste decennium is dat er kritischer naar de accountancy wordt gekeken vanuit de politiek. Men verwacht meer van de accountants om de investeerders te beschermen. Daar moeten nog verbeteringen gemaakt worden. Als accountant moet je je werk met een kritische blik doen en bedenken welke gevolgen er mogelijk zijn. Mijn boodschap aan de nieuwe generatie is, bedenk je: “voor wie doe ik dit werk nu eigenlijk?” Je doet het om ervoor te zorgen dat de investeerder, die zijn geld beschikbaar stelt aan het bedrijf, precies weet wat er aan de hand is. Als accountant bescherm je de belangen van de investeerder. Over 10 jaar zal het vak nog steeds bestaan, hopelijk gaan de kapitaalmarkten en beursgenoteerde bedrijven verder groeien. Er blijft dus werk aan de winkel, want de kwaliteit moet nog verbeteren. Waar bent u het trotst op met betrekking tot uw prestaties bij de IASB? Tot op heden dat we de leasestandaard hebben gepubliceerd. Er waren een hoop mensen die dachten dat we het niet voor elkaar zouden kunnen krijgen, maar het is toch gelukt. Ik denk dat dit een enorme verbetering in de accounting is. Welk advies zou u mee willen geven aan de studenten van Tilburg University? Heb een kritische blik en besef goed voor wie je het werk doet. Ik denk dat het heel belangrijk is dat je als accountant een brede economische blik hebt. Het is een economisch vak en je moet economisch denken om het werk goed te doen. Concentreer je niet alleen op de details maar denk ook goed na over de grote economische lijnen. Dit is geen vast gegeven in de accountancy wereld, het is erg detail gericht en een heel precies vak. Het trekt mensen aan die precies denken, maar houd vooral goed in de gaten dat het ook samenhangt met beoordelingsvermogen.

Kunt u iets over uzelf, uw studie en uw carrière vertellen? Ik heb een bijzondere loopbaan gehad. Ik ben begonnen als Geschiedenis student in Amsterdam (1974) en heb binnen zeven jaar mijn doctoraal gehaald. Ik was bang dat ik met geschiedenis beperkt was in mijn beroepskeuze en daarom ben ik internationale betrekkingen gaan studeren aan de Johns Hopkins University (VS). Ik heb voornamelijk internationale economie gestuurd en voel me econoom, maar dan zonder titel. Ik heb economie gestudeerd zonder de wiskunde. Één dag voordat ik terug zou gaan naar Nederland heb ik daar een baan aangeboden gekregen en toen heb ik vier jaar bij een lokale bank in Washington DC gewerkt. Dit vond ik eigenlijk een hele saaie baan. Het commerciële werk ligt mij niet, ik ben meer geïnteresseerd in de publieke zaak. Vervolgens heb ik in Den Haag bij het ministerie van financiën op de afdeling internationale en monetaire zaken gewerkt, net voor de monetaire unie. Hier gebeurde dus niet zoveel en begon ik me na anderhalf jaar weer te vervelen. Bij de VVD kwam een positie vrij als medewerker van de tweede kamer. Net nadat ik de keuze had gemaakt hier naartoe te gaan, begon de Europese monetaire unie serieus te worden. Ik ben bij de VVD vooral adviseur en speech schrijver van Frits Bolkestein geweest. Van het één kwam het ander, en ik werd Kamerlid. Als Kamerlid heb ik me vooral bezig gehouden met de toetreding van Nederland tot de Europese Monetaire Unie. Daarna ben ik staatsecretaris van sociale zaken geweest, kort minister van Financiën en, als laatste in mijn politieke carrière, minister van Volksgezondheid. Hier heb ik de zorgverzekering vernieuwd tot de zorgverzekering zoals jullie die nu kennen. Toen vond ik het wel voldoende geweest in de politiek en ben ik bij de AFM terecht gekomen. Hier kwam ik weer in contact met accountancy, dat ik in mijn tijd in Amerika slechts rudimentair gezien had. Ik was bij de AFM erg internationaal actief en zo “in the picture” geraakt als voorzitter van de IASB. Als voormalig Geschiedenis student had ik dit nooit kunnen vermoeden. Hoe heeft u uw tijd in de Tweede Kamer en als voorzitter van de AFM ervaren? De politiek was een geweldige tijd. Je bent altijd met erg belangrijke dingen bezig, zoals een zorgverzekering. Dat gaat alle Nederlanders aan en is belangrijk voor de inrichting van de gezondheidszorg. Het zijn ingewikkelde problemen met economische, politieke en inkomensverdelingsaspecten. Je moet alles in het oog houden, de details tegen elkaar afwegen en goed weten waar je strategisch naartoe wil. Anders raak je de weg kwijt. Dit zie je regelmatig gebeuren in de politiek. Een minister wordt dan een speelbal van de tweede kamer. Het zijn ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken, maar ik heb erg genoten van deze tijd. Ik hield niet zo van de politiek op zichzelf, maar meer van het regelen van belangrijke zaken. Een rode draad in mijn vreemde carrière is het dienen van de publieke zaak. Bij de AFM hield ik toezicht op de financiële wereld, waar ik net begon na het uitbreken van de financiële crisis in 2007. Dit maakte het een zeer interessante tijd. Eigenlijk heb ik nooit saai werk gehad, behalve in het begin. Hoe ziet een werkdag er uit voor u? Ik heb geen standaard werkdag. Doordat ik voorzitter van een internationale organisatie ben, reis ik veel, ongeveer één derde van mijn tijd. Iedere maand maak ik wel een intercontinentale reis en ook nog naar Europa. Als ik in London ben spreek ik met officials, ministeries, collega accountants, belangenorganisaties en bedrijven. Daarnaast lees ik een hoop om mijn bestuursvergaderingen voor te bereiden. Het lezen van papers is nog steeds ingewikkeld. Toen ik begon als voorzitter had ik meer dan de helft van de tijd geen idee waar mijn medebestuurders het over hadden, omdat het enorm technisch is. Inmiddels begrijp ik 80%, de overige zaken zijn vooral details die ik niet hoef te snappen. Het vereist een hoop studie die ik niet heb gehad, en ook niet meer kan inhalen. Bij mijn huidige functie komt ook politiek kijken. De accountancy is erg buigzaam en hangt af van economisch inzicht en beoordelingsvermogen. Wat vindt u van uw werkomgeving in Londen in vergelijking met Nederland? London is een grote en dynamische stad. Er wordt hier hard gewerkt en er is iets minder vakantie dan in Nederland. Ik werk in een internationale omgeving, dat is anders dan in een Nederlandse. We werken hier met 150 mensen van dertig verschillende landen en zijn een hechte organisatie. Dit maakt het leuk. We zitten hier wel wat dichter op elkaar omdat de kantoorruimtes duur zijn. In Nederland zijn ze vrij direct. Heeft u de ervaring dat ze in Londen minder direct zijn? Ja, dat klopt. Ik was in de politiek vaak ook vrij direct, maar dit werkt goed als je dit met verstand gebruikt. Nederlanders hebben de neiging om bot te zijn, dit moet je voorkomen. Britten daarentegen zijn voorzichtiger, maar het werkt goed samen.