Het succes achter Vopak

Kunt u iets over uzelf, uw opleiding en uw carrierepad vertellen?
Mijn opleiding ben ik destijds begonnen op de HEAO. Een bewuste keuze, doordat ik meer geïnspireerd was door de praktijk dan de theorie. En de kracht van de HEAO was in die tijd dat 90% van de docenten werkzaam waren in  het bedrijfsleven Daarna heb ik naast een full time baan accountancy gestudeerd en ben ik op mijn 26e afgestudeerd als register accountant. Tenslotte heb ik in de USA de CMA kwalificatie behaald en heb ik diverse MBA deelprogramma’s gevolgd. Die combinatie van studie en werk is echt “The hard way”. Het typische studentenleven heb ik hierdoor eigenlijk gemist en ik zou het daarom ook niet iedereen aanraden. Mijn eerste werkgever was het Ministerie van Financiën. Eerlijk gezegd niet mijn eerste keus, maar in de jaren tachtig waren er door de crisis weinig startersbanen bij de multinationals. Het ministerie bleek overigens een zeer boeiende werkomgeving. Na vijf jaar ben ik overgestapt naar Coopers &  Lybrand (later PWC) een accountantskantoor met veel internationale en grote klanten. Daar heb ik 17 jaar met ongelofelijk veel plezier en met veel inzet gewerkt waarvan de laatste 14 jaar als partner. In 2003 ben ik  gevraagd als CFO in de Raad van Bestuur van Vopak. Een overstap naar het bedrijfsleven en naar een zeer mooi bedrijf dat opereert in een boeiende wereldwijde omgeving.  Daarnaast ben ik momenteel commissaris bij het beursgenoteerde Corbion.

Wat is uw leukste en wat is uw naarste ervaring op het werk?
Ik heb ontzettend veel leuke werkervaringen meegemaakt. Mijn baan bij het ministerie was veelzijdig en een goede leerschool. In de bruisende accountancy praktijk van PwC  heb ik veel samengewerkt met zeer verschillende en grote internationale klanten, inspirerende management functies gehad en mij gespecialiseerd in fusies en overnames. En vervolgens kon en kan ik bij Vopak doen waar mijn passie ligt, internationaal ondernemen op wereldschaal. Onze raad van bestuur is een klein en hecht team van drie personen. Samen sturen we vijf divisies en de wereldwijde LNG unit aan. Dat vergt intensieve samenwerking. We zijn continu bezig met vragen als: Waar sturen we het bedrijf heen op de lange termijn? Maar ook met: Wat kan er vandaag al beter? Om ons heen hebben we enthousiaste en professionele teams op de verschillende disciplines. Dat werkt prettig en goed samen. Mijn naarste werk-ervaringen zijn geweest op menselijk gebied. Ik heb twee keer meegemaakt dat een kind van directe collega’s zelfmoord had gepleegd; dat onwaarschijnlijke grote verdriet is me altijd bijgebleven.

In 2008 en 2009 heeft u de CFO of the year award gewonnen voor uw inspanningen binnen Vopak. Kunt u ons hier wat meer over vertellen?
Deze award is aan mij gegeven maar komt eigenlijk toe aan het hele bedrijf. Wij kwamen uit een bewogen periode. In 1999 is Vopak uit een fusie van twee succesvolle concurrenten ontstaan. Hierdoor ontstond een wereldspeler die echter niet direkt het nagestreefde succes opleverde. De scope: tankopslag, scheepvaart, chemische distributie, was groot en het lukte destijds niet om een echte eenheid met 1 bedrijfscultuur te creëren. In Juli 2002 is besloten om de chemische distributie af te splitsen en is Vopak verder gegaan met duidelijke focus op de tankopslag. Op 1 januari 2003 ben ik gestart in de raad van bestuur, dat was na de afsplitsing van de chemische distributie. Vervolgens heeft het bedrijf enorme veerkracht en groei laten zien. Het heeft zich ontwikkeld tot een echte wereldmarktleider op het gebied van tankopslag en heeft deze positie niet alleen weten te behouden maar verder weten uit te bouwen. Hier ligt niet alleen een gedegen lange termijn visie en strategie aan ten grondslag, maar ook veel discipline zowel op het gebied van financiën als veiligheid.

Hoe gaat Vopak om met de globale trends?
Wereldwijde trends zijn voor ons ontzettend belangrijk. Een van de belangrijkste peilers waarop ons bedrijf is gebaseerd, zijn de fysieke wereldwijde vervoerstromen van olie, chemie en gas. Deze produkten worden vervoerd omdat in het ene gebied overschot is en in een ander regio/continent een tekort. Onbalans noemen wij dat. Wij zijn nooit de eigenaren van deze producten maar slaan dit op voor onze klanten. Onze klanten zijn bijvoorbeeld grote internationale olie-of chemiebedrijven overheden of commodity traders. Wij zijn dan ook een cruciale schakel in deze wereldwijde handel van olie, chemie en gas. De produkten die met tankers over zee worden vervoerd, komen aan land en worden dan tijdelijk opgeslagen in onze tanks. Hier knopen wij vervoersstromen aan elkaar. De produkten gaan bijvoorbeeld vanaf onze terminals weer verder met kleinere schepen of tankauto’s. Als schakel deze wereldwijde olie en chemie handel zijn wereldwijde trends natuurlijk ongelofelijk belangrijk. De keuze van de locatie waar je een terminal bouwt is cruciaal. Een terminal is kapitaalintensief en niet verplaatsbaar dus je locatie moet goed zijn. En om de juiste keuze te kunnen maken moet je een goede inschatting proberen te maken van toekomstige fysieke wereldhandel. Aspecten als energiemix, economische groei, geopolitiek hebben daar allemaal mee te maken. Het gaat om kapitaal intensieve beslissingen dus je moet tevens een zeer duidelijke financiële visie hebben. Ons wereldwijde speelveld is dan ook uitermate boeiend. Variërend van vraagstukken in Midden-Oosten, Azie, China, Noord-Amerika en bijvoorbeeld de toekomstige rol van LNG.

Kunt u onderstaande grafiek toelichten?
Je ziet duidelijk de (aandeelhouders-)waarde die we als bedrijf hebben gecreëerd sinds 2003. Met name in de periode 2003-2012 hebben we dubbel-cijferige groei meegemaakt. Dit is voor een bedrijf en de investeerders geweldig. Dat heeft de koersontwikkeling van het aandeel Vopak een behoorlijke impuls gegeven. Echter, dubbel-cijferige groei is in de huidige wereldeconomie voor ons type bedrijf niet mogelijk. We bewegen nu meer zijwaarts. Zeer robuust en solide maar niet met hoge groei cijfers. Beleggers moeten daar duidelijk nog aan wennen. Er ontstaat dan een situatie van ‘hope and fear’.  Dit zie je tevens terug in de koersontwikkeling van ons aandeel in de periode van 2013 tot 2015. Er wordt dan sterk gereageerd op zowel negatieve als positieve signalen. Het vraagt een ander type investeerder als in de periode met dubbelcijferige groei. Meer het type investeerder dat net als wij echt voor de lange termijn gaan. Die waardering heeft voor de stabiele fase waarin het bedrijf zich bevindt. Zo’n visie zie je meer bij bijvoorbeeld pensioenfondsen of bij investeerders die zich specialiseren in  infrastructuur. Tijdens zogenaamde ‘roadshows’ gaan we langs financiële markten en gaan in dialoog met investeerders om alle van belang zijnde ontwikkelingen nader toe te lichten en  in gebalanceerd perspectief te plaatsen.

Kunt u iets vertellen over het risk management bij Vopak, wat zijn de risico’s en hoe geschied de interne control?
Binnen Vopak hebben we iedereen bewust gemaakt van het belang van risk management. Aandacht voor veiligheid staat daarbij boven aan. In onze dagelijkse processen hebben we continu te maken met risico’s en de beheersing daarvan. Waarbij we overigens ook het missen van een opportunity zien als een risico. We hebben een wereldwijd Enterprise Risk Management systeem  Daarin hebben we drie invalshoeken, de eerste is bottom-up  Dit zijn de belangrijkste risico’s die worden gerapporteerd door de verschillende terminals. Ten tweede doen we analyses van risico’s zowel top-down als bottom-up door onze global internal audit afdeling, global directors en de verschillende divisies. Als laatste doen we een overall analyse. Waarbij we checken of we niks over het hoofd hebben gezien. We opereren in een bewegende wereld waarin de risico’s samenhangen met een succesvolle bedrijfsvoering. Het is dus belangrijk dat de hele onderneming continu risk management bewust is. Onze normen, waarden en bedrijfscultuur bieden daarvoor een essentiële basis.

Wat zijn de grootste uitdagingen die u tegenkomt als CFO bij Vopak?
Ik voel me als bestuurder primair verantwoordelijk voor alles wat er in het bedrijf speelt. Dat geldt ook voor mijn collega’s. Daarnaast is mijn specifieke verantwoordelijkheid de financiële kant van de onderneming. Op financieel gebied is de grootste uitdaging de juiste beslissingen te maken voor de lange termijn strategie, de financiering op orde te hebben ondersteund door uitstekende financiële rapportages. Daar zijn we goed in geslaagd maar dit moet je blijven bewaken. Bij het beoordelen van investeringsvoorstellen moet je continu waken voor te negatieve scenario’s, maar ook voor te optimistische scenario’s. De risico’s moeten doordacht  tegen de opbrengsten worden afgewogen. Kosten en uitgeven moeten effectief worden beheerst. De focus op cash-flow is cruciaal. Daarnaast moet je slagvaardig blijven en  dus door goede focus en open houden van opties keuzes maken waar je nooit 100% zekerheid over kan krijgen. Dat is de kern van ondernemen.

Welke mogelijkheden biedt Vopak betreffende startersposities en stages?
We hebben een managementtrainee programma waar we zeer positieve reacties over krijgen. Hierin solliciteer je niet naar een functie. Je gaat direct meewerken in ons bedrijf en dat kan op verschillende plekken in de wereld zijn. Er ligt niet vast waar en hoelang je waar zult werken dat hangt van wat er op dat moment speelt. Op deze manier krijg je veel mogelijkheden om echt ervaring op te doen in de praktijk. Dit combineren we met wereldwijde management trainingen.

Welk advies zou u de student van Tilburg University mee willen geven?
Ga iets doen waar je gepassioneerd over bent en niet omdat anderen zeggen dat het goed is voor je cv. Ik geloof niet in uitgestippelde carrières waarin men zegt dat ze iets doen omdat het goed staat op hun cv. Zoek daarom altijd iets waar je gepassioneerd over bent en blijf open-minded. Dan kan je excelleren. Geniet van nieuwe inzichten en probeer het maximale uit je rol te halen dan kom je vanzelf kansen tegen die je van te voren niet had kunnen beredeneren.