Tussen eind 2020 en begin 2021 beleefde de SPAC(Special Purpose Acquisition Company)-markt een ongekende groei: het aantal SPAC-beursgangen steeg met meer dan 400% ten opzichte van het jaar daarvoor. Een SPAC is een lege beursvennootschap die wordt opgericht met als doel een ander bedrijf over te nemen en dat bedrijf zo via een omweg naar de beurs te brengen. Grote namen zoals Lucid Motors, een producent van elektrische auto’s, maakten in deze periode gebruik van een SPAC-structuur om snel toegang te krijgen tot kapitaal en investeerders. De hype rondom technologie, lage rentes en de belofte van snelle rendementen zorgden voor een ware stormloop op deze nieuwe vorm van beursgang.
Wat zijn SPAC’s?
Een traditionele beursgang verloopt via een Initial Public Offering (IPO), waarbij een onderneming voor het eerst aandelen aan het publiek aanbiedt om kapitaal op te halen. Dit proces omvat uitgebreide due diligence, samenwerking met investment banks, prijsvorming via roadshows en goedkeuring van toezichthouders. Hoewel het tijdrovend en kostbaar is, biedt een IPO beleggers een relatief transparant beeld van het bedrijf en zijn financiële positie.
Een SPAC (Special Purpose Acquisition Company) vormt een alternatief pad naar de beurs. Het betreft een lege beursvennootschap die via een IPO geld ophaalt met de intentie om binnen een vooraf bepaalde periode een bestaand, niet-beursgenoteerd bedrijf over te nemen. Zodra een fusie met een target wordt overeengekomen en goedgekeurd door aandeelhouders, wordt het doelbedrijf via deze omgekeerde overname genoteerd aan de beurs. De SPAC zelf heeft bij oprichting nog geen operationele activiteiten of bekend acquisitiedoelwit.
Het fundamentele verschil tussen een IPO en een SPAC zit in het traject naar de beursnotering. Waar een IPO een directe notering van het bedrijf betreft, fungeert een SPAC als tussenvehikel. Voor het doelbedrijf biedt dit snelheid en vaak meer zeggenschap over de waardering. Voor beleggers betekent het echter investeren op basis van vertrouwen in het sponsorteam, met beperkte transparantie vooraf en een verhoogd risico als gevolg.
Wat veroorzaakte de piek?
De enorme toename van SPAC’s had meerdere oorzaken. Door de coronapandemie waren de rentevoeten historisch laag, waardoor sparen nauwelijks iets opleverde en beleggers op zoek gingen naar alternatieven met hogere rendementen. Tegelijkertijd beleefde de aandelenmarkt een sterke opleving, met name in de technologie- en groeisectoren. De mogelijkheid om via een SPAC vroeg in te stappen in snelgroeiende bedrijven, vaak in sectoren zoals elektrische voertuigen, ruimtevaart en fintech, trok zowel institutionele als particuliere beleggers aan. Bovendien mochten bedrijven die via een SPAC naar de beurs gingen wél optimistische toekomstprognoses delen, wat hen aantrekkelijker maakte dan bij een traditionele IPO.
Wat zorgde voor een daling?
Vanaf midden 2021 begon de SPAC-markt af te koelen. Veel bedrijven die via een SPAC naar de beurs gingen, presteerden slechter dan verwacht. Sommige hadden nauwelijks omzet, laat staan winst, en konden de beloften niet waarmaken. Daarnaast kwam er toenemende kritiek en toezicht van toezichthouders, zoals de Amerikaanse SEC, die zorgen hadden over transparantie en belangenverstrengeling. Toen de rente begon te stijgen, werd het voor beleggers ook aantrekkelijker om weer veiligere opties te overwegen, zoals obligaties. De hype sloeg om in wantrouwen, en veel SPAC’s vonden uiteindelijk helemaal geen geschikt bedrijf om over te nemen.
Lucid motors
Zoals eerder genoemd in de inleiding was Lucid Motors een van de meest besproken bedrijven die via een SPAC naar de beurs gingen tijdens de piek in 2021. Het Amerikaanse bedrijf, actief in de markt voor elektrische voertuigen, fuseerde met de SPAC Churchill Capital Corp IV in een deal met een geschatte waarde van ongeveer 24 miljard dollar. Deze aankondiging leidde tot enorme speculatie: het aandeel van Churchill steeg met meer dan 500 procent voordat de deal officieel werd bevestigd. Beleggers zagen in Lucid de volgende Tesla en stapten massaal in.
Na de beursgang werd echter duidelijk dat de verwachtingen te hoog gespannen waren. Lucid kreeg te maken met productieproblemen, leverde minder auto’s dan gepland en moest herhaaldelijk zijn prognoses bijstellen. De aandelenkoers daalde sterk, wat leidde tot forse verliezen voor veel beleggers die op het hoogtepunt waren ingestapt. Het verloop van Lucid is geen op zichzelf staand geval, maar past binnen een bredere trend waarbij veel SPAC-bedrijven moeite hadden om hun beloftes waar te maken. Daarmee weerspiegelt het duidelijk de zwakke punten van de SPAC-structuur in een oververhitte markt.
Conclusie
De sterke opkomst van SPAC’s in 2020 en 2021 onderstreept hoe snel een financiële structuur populair kan worden wanneer marktomstandigheden zoals lage rentes, hoge liquiditeit en beleggersoptimisme samenkomen. Tegelijk maakt de snelle afkoeling van de markt duidelijk dat duurzame waardecreatie meer vraagt dan alleen belofte en snelheid. Voor bedrijven bood de SPAC-structuur flexibiliteit en toegang tot kapitaal, maar voor beleggers betekende het vaak beperkte transparantie en verhoogde risico’s. In de nasleep van de hype lijkt de markt nu volwassener: SPAC’s blijven bestaan, maar worden met meer terughoudendheid benaderd. Dat past bij een bredere verschuiving richting kritischere risicobeoordeling en fundamentele analyse binnen de kapitaalmarkt.
